Liste des noms latins des villes européennes

Cet article donne une liste de villes d'Europe ayant fait partie de l'Empire romain ou dont le nom latin[1] apparaît dans des documents historiques. L'utilisation religieuse et administrative de la langue latine ayant perduré longtemps après la fin de l'Empire, de nombreuses cités se sont donné un nom latin, même lorsqu'elles ont été créées plus récemment et même en dehors de l'ancien limes. De même, la tradition de se donner une devise en latin a contribué à ce que des villes se donnent un nom dans cette langue.

Allemagne

Nom latinNom français
(Colonia Claudia) Ara AgrippinensiumCologne
Aqua VillaeBadenweiler
Aquisgrana, Aquis Granum, Aquae Grani, Aquensis urbs, Granis aquaeAix-la-Chapelle
Arae FlaviaeRottweil
AssindriaEssen
Augusta VindelicorumAugsbourg
Aurelia AquensiBaden-Baden
Badena civitasBaden
Batavis, Castra Batavorum, Castra BatavaPassau
BerolinumBerlin
BonnaBonn
Borbetomagus, Vormatia, Augusta Vangionum[2]Worms
BremaBrème
BrunsvicumBrunswick
BudissinaBudisse
CambodunumKempten
Castra Regina, RatisbonaRatisbonne
Castrum NovaesiumNeuss
Chemnitium, ChemniciumChemnitz
Cignavia, Cignea, Cygnea, CynaviaZwickau
CliviaClèves
Colonia Agrippina, Colonia AgrippinensisCologne
Colonia Ulpia Traiana, VeteraXanten
(Castellum apud) ConfluentesCoblence
ConstantiaConstance
CruciniacumBad Kreuznach
DispargumDuisbourg
DresdaDresde
Emetha, Amuthon, Embda, Emda, EmbdenEmden
Erfordia, ErphesfurtErfurt
Esilinga, Ezelinga, EzzilingaEsslingen
Francofortum ad MoenumFrancfort-sur-le-Main
Friburgum BrisgoviaeFribourg-en-Brisgau
GoettingaGöttingen
GoslariaGoslar
Hale SueviceSchwäbisch Hall - Hall in Schwaben
Hamburgum, Hamburgium, HammoniaHambourg
HannoveraHanovre
HerbipolisWurtzbourg
HildanusHilden
IuliacumJuliers
LauriacumLorch
LavingaLauenburg
Lindaugia, LindaviaLindau
LipsiaLeipzig
LocoritumLohr
Lubica (GOL[3]: Lubicana, Lubeca, Lubecum, Lubacovia, Lybichi)Lübeck
MagdeburgumMagdebourg
ManhemiumMannheim
Misnia (GOL[3]: Misnensis marchia)Meissen
Moguncia, Moguntia, Moguntiacum, MogontiacumMayence
Monachium, MonacumMunich
Monasterium in EifelBad Münstereifel
Monasterium WestphaliaeMünster
NorimbergaNuremberg
Novaesium, NovensiumNeuss
Noviomagus Nemetum (GOL[3]: Augusta Nemetum, Nemetis, Nemodona, Spira, Spiratia, Sphira, Spyrea)Spire
Noviomagus Trevirorum (NLU; GOL[3]: Augusta Trevirorum, Treviris, Treberis)Trèves
Patavia, Castra BatavaPassau
Ratisbona, RadasponaRatisbonne
RigomagusRemagen
Stutgardia, StuogardiaStuttgart
TremoniaDortmund
TubingaTübingen
Tulpiacum, TolbiacumZülpich
Vetera, Colonia Ulpia TraianaXanten
WormatiaWorms

Autriche

Nom latinNom français
Brigantium, BrigantiaBrégence
CarnuntumDeutsch-Altenburg - Petronell
ClagenfurtumKlagenfurt - Celovec
IuennaJaunstein - Podjuna
IuvavumSalzbourg
LentiaLinz
NoreiaNeumarkt in Steiermark
OeniponsInnsbruck
OvilavaWels
Salisburgium, IuvaviaSalzbourg
VeldidenaWilten
Vindobona, Vienna (Austriae)Vienne
VirunumMaria Saal - Maria in Solio, (Gospa Sveta)

Belgique

Nom français
Aldenarda Audenarde
Alostum Alost
AnderlacumAnderlecht
ArviaHerve
Atuatuca TungrorumTongres
BrugaeBruges
Bruxella, BruxellaeBruxelles
cARNOTUSCharleroi
CortracumCourtrai
Damma, DammumDamme
FurnaFurnes
GandavumGand
LeodiumLiège
LUTOSA[4] Leuze-en-Hainaut
NamurcumNamur
TeneramondaTermonde
TornacumTournai

Danemark

Nom latinNom français
Hafnia, HauniaeCopenhague

Espagne

Nom latinNom français
AsopusAspe
Asturica AugustaAstorga
Iulia Augusta Faventia Paterna BarcinoBarcelone
Colonia Norba CaesarinaCáceres
Augusta Urbs GaditanaCadix
JulióbrigaCampoo de Enmedio
Carthago NovaCarthagène
Corduba Colonia PatriciaCordoue
Colonia Iulia Augusta EmeritaMérida
Caesar AugustaSaragosse
HispalisSéville
Baelo ClaudiaTarifa
Colonia Iulia Urbs Triumphalis TarracoTarragone
Valentia EdetanorumValence

Estonie

Nom latinNom français
RevaliaTallinn
TharbataTartu

Finlande

Nom latinNom français
AboaTurku (Åbo)
ArctopolisPori (Björneborg)
Arx SavonumSavonlinna (Nyslott)
Arx Tavastiae, TavasteburgumHämeenlinna (Tavastehus)
BorgoaPorvoo (Borgå)
BrahestadiumRaahe (Brahestad)
CajaneburgumKajaani (Kajana)
Carolina VetusKokkola (Karleby)
ChristineaKristinestad (Kristiinankaupunki)
FredericiaHamina (Fredrikshamn)
HelsinkiumHelsinki (Helsingfors)
MichaeliaMikkeli (St. Michel)
Neo-CarolinaNykarleby (Uusikaarlepyy)
NeostadiumUusikaupunki (Nystad)
Ostia CarelorumJoensuu
Portus MariaeMariehamn (Maarianhamina)
RaumoaRauma (Raumo)
SalaSalo
TammerforsiaTampere (Tammerfors)
TorneaTornio (Torneå)
UloaOulu (Uleåborg)
Vallis GratiaeNaantali (Nådendal)
VasaVaasa (Vasa)

France

Nom latinNom français
Alba HelviorumAlba-la-Romaine (Ardèche)
Andegavum, Juliomagus, Juliomagus AndiumAngers (Maine-et-Loire)
Aquae SextiaeAix-en-Provence
Aquae TarbellicaeDax
ArausioOrange
ArelateArles
Argentoratum, Augusta Argentorate, Argentoria, ArgentinensisStrasbourg
Arpajonum, Arpajoni castrum, ArpaconaArpajon
S. Audoeni fanum, villa od. domusSaint-Ouen
Augusta SuessionumSoissons
Augusta ViromanduorumSaint-Quentin
AugustodunumAutun
Augustodurum, Bajocae, Bajocassium civitasBayeux
AugustomagusSenlis
AurelianiOrléans
AutessiodurumAuxerre
AutricumChartres
AvenioAvignon
Bagacum NerviorumBavay (Nord)
BelnaBeaune
Brestum, Brestia, Brivates PortisBrest
BrigantioBriançon
BurdigalaBordeaux
Caesarodunum, Turoni, Metropolis civitas Turonum, Turonorum, Augusta Turonum, T(h)oronus, Turonica civitasTours
CaesaromagusBeauvais
CamaracumCambrai
Castrum CaninumChâteau-Chinon
Castrum VernonenseVernon
Catalaunum, CatelaunorumChâlons-sur-Marne
Condate RedonumRennes
CorensiCorancy (Nièvre)
CrisenariaCressy
Cularo (jusque 381)Grenoble
DamovillaDamville (Eure)
DarioritumVannes
DecetiaDecize (Nièvre)
Dinia, Diniensium civitasDigne-les-Bains (Alpes-de-Haute-Provence)
DivioDijon
DivodurumMetz
DivonaCahors
DurocortorumReims
Flavia (GOL[3]: Flaviacum)Saint-Germer-de-Fly (Oise)
Flaviniacum (GOL[3]: Flaviacum)Flavigny-sur-Ozerain (Côte-d'Or)
Forum JuliiFréjus, Var
Gesoriacum, BononiaBoulogne-sur-Mer
GlanumSaint-Rémy-de-Provence (Bouches-du-Rhône)
Gratianopolis (à partir de 381)Grenoble
LugdunumLyon
Lugdunum Clavatum, Laudunum, LaudunensisLaon
Lugdunum ConvenarumSaint-Bertrand-de-Comminges
LutetiaParis
MassiliaMarseille
MedicinumMézin (Lot-et-Garonne)
Mediolanum AulercorumÉvreux
Mediolanum SantonumSaintes
Narbo Martius, NarbonensisNarbonne
NemaususNîmes
Nemetacum AtrebatumArras
Nicaea, Nicia, MaseaNice
NoviodunumJublains (Mayenne)
Noviodunum BiturigumNeung-sur-Beuvron (Loir-et-Cher)
Noviomagus Lexoviorum (GOL[3]: Lexovium)Lisieux (Calvados)
Noviomagus Veromanduorum (GOL[3]: Noviomium, Noviomense palatium, Noviomum, Novionum)Noyon (Oise)
Novio Rito (GOL[3]: Niortum, Novirogus, Nyrax)Niort
RamboletiumRambouillet
RatiatumRezé (Loire-Atlantique)
RotomagusRouen
SamarobrivaAmiens
Spinetum, Spinogelum, Spinoilum, EspinolumÉpinay-sur-Orge (Essonne)
TolosaToulouse
VesontioBesançon
Vienna AllobrogumVienne, Isère
ViennavicusVienne-en-Val (Loiret)
VieriumVihiers (Maine-et-Loire)
VorgiumCarhaix-Plouguer (Finistère)

Hongrie

Nom latinNom français
Ad FlexumMosonmagyaróvár
AgriaEger
Alba RegiaSzékesfehérvár
AliscaSzekszárd
AltinumKölked
AnnamatiaBaracs
AquincumBudapest (Óbuda)
ArrabonaGyőr
BrigetioKomárom - Szöny
Budapestum, Budapestinum, Buda Vetus (Latin médiéval)Budapest
CaesarianaBaláca
CamponaBudapest (Nagytétény)
CirpiDunabogdány
Contra-AquincumBudapest (Pest)
Contra ConstantiamDunakeszi
Gorsium, HerculiaTác
IntercisaDunaújváros
LussoniumDunakömlőd
MatricaSzázhalombatta
MursellaMórichida
PartiscumSzeged
QuadrataLébény
SalaZalalövő
SavariaSzombathely
ScarbantiaSopron
SolvaEsztergom
Strigonium (Latin médiéval)Esztergom
SopianaePécs
TriccianaSágvár
ValcumFenékpuszta
Vetus SalinaAdony
Ulcisia CastraSzentendre

Lettonie

Nom latinNom français
Rugensis civitasRiga

Malte

Nom latinNom français
Civitas VictoriosaRabat
Melita, NotabilisMdina

Monaco

Nom latinNom français
Monaecum (GOL[3]: Monoecum, Portus Herculis Monoeci)Monaco

Norvège

Nom latinNom français
OsloensisOslo
BergensisBergen
HamarensisHamar

Pays-Bas

Nom latinNom français
Ad Duodecimumlieu inconnu
AlbanianaAlphen-sur-le-Rhin
AmivadumAmersfoort
AmstelodamumAmsterdam
ArenacumArnhem
BlariacumBlerick
CarviumHerwen-De Bijland
CarvoKesteren
Caspingiolieu inconnu
Castra HerculisArnhem-Meinerswijk
CeuclumCuijk
CoriovallumHeerlen
DaventriaDeventer
EindoviaEindhoven
ElenioNaaldwijk
FectioVechten
FlevumVelsen
Forum HadrianiVoorburg
GanuentaColijnsplaat
GrinnesRossum
HorganaHargen (en)
Laurium, LaurumWoerden
LefevanumWijk bij Duurstede
Lugdunum, Lugdunum BatavorumKatwijk, Brittenburg, Leyde[5]
MatiloLeyde-Roomburg
MariaucumMaurik
Mosae TraiectumMaastricht
Municipium Aelium CananefatumVoorburg (MAC)
Nigrum PullumZwammerdam
Praetorium AgrippinaFauquemont
SablonesVenlo
Silva DucisBois-le-Duc
Tablislieu inconnu
TraiectumUtrecht
Traiectum ad MosamMaastricht
Ulpia Noviomagus Batavorum (HLU[6]; GOL[3]: Batavodurum, Niumagum, Niwimagum, Neumaia)Katwijk - Neumagen - Nimwegan, Gueldre
VenlonumVenlo
Vienna (Nederlandia), VigennaVianen
VadaeWageningue

Pologne

Nom latinNom français
Bilici-Biala, Bielici-BialaBielsko-Biala
CalisiaKalisz
Cervimontium, Mons Cervi (adj. cervimontanus, hirschbergensis)Jelenia Góra
CracoviaCracovie
CulmenChełmno
Elbinga, Elbingus, Elbinca, Elbangum, Elbingense castrumElbląg
Gedania, Gedanum, DantiscumGdańsk
HolstenOlsztyn
OstroviaOstrów, Ostrów Wielkopolski
Posnania, PoznaniaPoznań
ResoviaRzeszów
SandomirSandomierz
SiradiaSieradz
StargardiaStargard Szczeciński
ThoruniumToruń
Varsovia, VarsaviaVarsovie
Vratislavia, WratislaviaWrocław

République tchèque

Nom latinNom français
BrunnaBrno
Eburum, Olomutium, OlomuciumOlomouc
OppaviaOpava
Pilsenum, PilsnaPlzeň
PragaPrague
ZnoimiumZnojmo

Royaume-Uni

Nom latinNom français
Aquae SulisBath
SegontiumCaernarfon
IscaCaerleon
Isca SilurumCaerwent, près de Chepstow
Venta IcenorumCaistor St Edmund
Durovernum CantiacorumCantorbéry
LuguvaliumCarlisle
MoridunumCarmarthen
DevaChester
Noviomagus RegnorumChichester
Corinum DobunnorumCirencester
CamulodunumColchester
DurnovariaDorchester
DubrisDouvres
Isca DumnoniorumExeter
GlevumGloucester
Ratae CoritanorumLeicester
LindumLincoln
LondiniumLondres
MamuciumManchester
Pons AeliusNewcastle upon Tyne
DurobrivaeRochester
VerulamiumSt Albans
Calleva AtrebatumSilchester
LetocetumWall, près de Lichfield
Venta BelgarumWinchester
Viroconium CornoviorumWroxeter
EburacumYork

Russie

Nom latinNom français
Archangelopolis (GOL[3]: S. Michaeli Archangeli fanum, Michaelopolis)Arkhangelsk
Asovia (GOL[3]: Assovium; HLU[6]: Tanais)Azov
Astrachan (HLU[6]: Astrachanum)Astrakhan
Casan, Cazan (GOL[3]: Casanum, Kazanum)Kazan
Iaroslavia (GOL[3]: Jereslavia)Yaroslavl
Moscua, Mosqua, Moscovia (HLU[6]: Moscha)Moscou
Novogardia InferiorNijni Novgorod
Novogardia MagnaNovgorod
PermiaPerm
Petropolis, Petroburgum (GOL[3]: St. Petri fanum)Saint-Pétersbourg
PscoviaPskov
Regiomontium (GOL[3]: Regiomontum, Regalis, Regius)Kaliningrad, Königsberg
Resan, Rezan (GOL[3]: Rhezania; HLU[6]: Rezana)Riazan
RostoviaRostov
Smolenscum (GOL[3]: Smolska)Smolensk
Tueria (GOL[3]: Tuera, Twera)Tver
VolodimiriaVladimir
ViatciaKirov, Viatka
Viburga, Viburgum Careliorum (GOL[3]: Viburgus)Vyborg

Slovaquie

Nom latinNom français
NeosoliumBanská Bystrica
SemnichiaBanská Štiavnica
Bartpha, BartfaBardejov
Forum DominarumBátovce
Pos(s)onium, Istropolis, Danubiopolis,
Wratisslaburgium
Bratislava
DiviniumDevín
CelemantiaIža (Izsa)
Caesaropolis, Cismarcinum, Forum CaseorumKežmarok
CassoviaKošice (Cassovie)
CrempnichiaKremnica
Leuconium, LeuchoviaLevoča
Castrum NovumNové Zámky
Villa TheutonicalisPoprad
Fragopolis, EperiessinumPrešov
Gerulata, GerulatisRusovce
Scepusium, Scepusiensis cominatusSpiš
Iglovia, Nova VillaSpišská Nová Ves
Latina villaSpišské Vlachy
Suburbium, Villa Sub CastroSpišské Podhradie
AnavumŠtúrovo (Párkány)
Laugaricio, SingoneTrenčín
Tirnavia, Tyrna, TyrnaviaTrnava
Crux Sancta, Sancta Crux ad GranumŽiar nad Hronom
SolnaŽilina
Veterosolium, Vetusolium, SoliumZvolen

Suède

Nom latinNom français
AmaliaÅmål
ArosiaVästerås
BoërosiaBorås
CalmariaKalmar
Caroli CoronaKarlskrona
Carolina VetusGamla Karleby
Christinae portusKristinehamn
ChristianiaKristianstad
Cimbrorum portusSimrishamn
CopingaKöping
CoroniaLandskrona
DalecarliusDalälven
Eckesioea, EcksiumEksjö
EncopiaEnköping
FalcopiaFalköping
GevaliaGävle
GothiaGöteborg
HalmostadiumHalmstad
HioviaHjo
Holmia, StockholmiaStockholm
HudvicovaldumHudiksvall
IuncopiaJönköping
LagaholmiaLaholm
LidcopiaLidköping
LincopiaLinköping
Lindesberga, LindaLindesberg
LulaLuleå
LundaLund
MalmogiaMalmö
Medicorum villaMedevibrunn
NicopiaNyköping
NorcopiaNorrköping
OrebrogiaÖrebro
OresundaeÖresund
Pax MariaeMariefred
PitoviaPiteå
SchedinaSkövde
StenbroviumStenbro
Stocholmia, HolmiaStockholm
SudercopiaSöderköping
TelgaTälje
UpsalaUppsala
UraniburgumUranienborg
Urbs MariaeMariestad
VadsteniumVadstena
Vemmaria, WemmariaVimmerby
VexioniaVäxjö
Visingsburgum, WisingsburgumVisingsborg
Ystadium, Istadium, UstadiumYstad

Suisse

Nom latinNom français)
Acaunum, AgaunumSaint-Maurice
SedunumSion
Ad FinesPfyn
Aquae HelveticaeBaden
Arbor FelixArbon
Augusta RauricaKaiseraugst
AventicumAvenches
Basilia, BasileaBâle
BernaBerne
BrienzolaBrienz
Brunntrudum, BruntrautPorrentruy
CuriaCoire
EburodunumYverdon-les-Bains
GenavaGenève
LousonnaLausanne
MinnodunumMoudon
MorgiisMorges
Noviodunum (Colonia Iulia Equestris)Nyon
OctodurumMartigny
PetinescaStuden
PonczirrumBaltschieder
Solodurum/SalodurumSoleure
SuitiaSchwytz
TugiumZoug
Turicum, TiguriZurich
UrbaOrbe
VibiscumVevey
VindonissaWindisch
VitudurumWinterthour
EburodunumYverdon-les-Bains

Ukraine

Nom latinNom français
Chiovia, KioviaKiev
LeopolisLviv
Novogardia SeveriaeNovhorod-Siverskyï
PereaslaviaPereiaslav

Notes

  1. En réalité latinisé, puisque la plupart de ces noms n'a pas de sens en latin, mais dans d'autres langues comme le celtique, etc. et / ou sont postérieurs à la disparition du latin comme langue vivante.
  2. Laurent Eschard, dictionnaire géographique portatif ou description des empires, royaumes, républiques... des quatre parties du monde... Paris, Auguste Delalain, 1810, p. 729
  3. GOL: J.G. Th.Graesse, Orbis latinus: Lexikon lateinischer geographischer Namen des Mittelalters und der Neuzeit (1909). Un travail méticuleux de chercheurs allemands et disponible en ligne. Il faut cependant comprendre les noms de pays en allemand, tels qu'ils étaient en 1909.
  4. « origine du nom lutosa | Lutosa », sur www.lutosa.com (consulté le )
  5. À la période humaniste, on pensait que Leyde provenait du site romain de Lugdunum Batavorum, et c'est donc ce nom latin qui servait à désigner Leyde
  6. HLU : Hofmann, Johann Jacob (1635-1706) : Lexicon Universale

Articles connexes

Liens externes

  • Portail de l’Europe
  • Portail de la Rome antique
Cet article est issu de Wikipedia. Le texte est sous licence Creative Commons - Attribution - Partage dans les Mêmes. Des conditions supplémentaires peuvent s'appliquer aux fichiers multimédias.