Callias de Syracuse
Callias (en grec ancien : Καλλίας) de Syracuse est un historien grec, auteur d'un livre d'histoire de la Sicile.
Biographie
Callias vécut, comme Flavius Josèphe l'indique[1], longtemps après Philistus, mais avant Timée.
Il était contemporain d'Agathocle, mais lui survécut puisqu'il mentionne la mort du tyran.
Il ne doit pas être confondu avec un autre Callias de Syracuse, rhéteur contemporain de Démosthène, qui n’est mentionné que par Plutarque[2].
Œuvre
Son œuvre est souvent appelée τὰ περὶ ᾿Αγαθοκλέα ou περὶ ᾿Αγαθοκλέα ἱστορίαι et parfois, en latin, Historia de Rebus Siculis[3].
Elle embrassait l'histoire de la Sicile pendant le règne d'Agathocle, depuis 317 à 289 av. J.-C., et contenait trente-deux livres[4]. Le peu de fragments qui nous sont parvenus de son œuvre ne nous permet pas de nous faire une opinion sur lui, mais Diodore de Sicile[5]prétend qu'il fut corrompu par Agathocle par de riches présents, et qu'il sacrifia la vérité historique à l'appât du gain, travestît tellement la vérité qu'il fit passer les crimes et la violation des lois humaines et divines, dont Agathocle se rendit coupable, pour des actions dignes d'éloge.
Notes et références
- Flavius Josèphe, Contre Apion, I, 3.
- Plutarque, Vie de Démosthène, 5, 6.
- Athénée, Deipnosophistes [détail des éditions] (lire en ligne), XII ; Élien, Histoires variées [lire en ligne], XVI, 28 ; Scholie à Apollonios de Rhodes, III, 41 ; Macrobe, Saturnales, V, 19, 25 ; Denys d'Halicarnasse, Antiquités romaines [détail des éditions] [lire en ligne], I, 42 ; Festus, De la signification des mots, s.v.Romam.
- Diodore de Sicile, Bibliothèque historique, XXI, Exc. 12.
- Diodore de Sicile, op. cit., XXI, Exc.
Sources
Sources antiques
- Athénée, Les Deipnosophistes :
- XII, 28 : « Τοὺς δὲ σύμπαντας ῎Ιωνας ἐπισκώπτων Καλλίας ἤ Διοκλῆς ἐν Κύκλωψί φησιν· Τί γὰρ ἡ τρυφερὰ καὶ καλλιτράπεζος ᾽Ιωνία εἴφ' ὅ τι πράσσει ».
- XII, 59 : « Ἡ δὲ Πανορμῖτις τῆς Σικελίας πᾶσα κῆπος προσαγορεύεται διὰ τὸ πᾶσα εἷναι πλήρης δένδρων ἡμέρων, ὥς φησιν Καλλίας ἐν ὀγδόῃ τῶν (542b) περὶ ᾽Αγαθοκλέα ῾Ιστοριῶν »
- Denys d'Halicarnasse, Antiquités romaines, I, 52, 5 : « Καλλίας δὲ ὁ τὰς Ἀγαθοκλέους πράξεις ἀναγράψας Ῥώμην τινὰ Τρωάδα τῶν ἀφικνουμένων ἅμα τοῖς ἄλλοις Τρωσὶν εἰς Ἰταλίαν γήμασθαι Λατίνῳ τῷ βασιλεῖ τῶν Ἀβοριγίνων καὶ γεννῆσαι τρεῖς παῖδας, Ῥῶμον καὶ Ῥωμύλον καὶ Τηλέγονον ... οἰκίσαντας δὲ πόλιν, ἀπὸ τῆς μητρὸς αὐτῇ θέσθαι τοὔνομα ».
- Diodore de Sicile, Bibliothèque historique, XXI :
- « Ἀγαθοκλῆς μὲν πλείστους καὶ ποικιλωτάτους φόνους ἐπιτελεσάμενος κατὰ τὴν δυναστείαν, καὶ τῇ κατὰ τῶν ὁμοφύλων ὠμότητι προσθεὶς καὶ τὴν εἰς θεοὺς ἀσέβειαν, πρέπουσαν παρέσχε τῇ παρανομίᾳ τὴν τοῦ βίου καταστροφήν, δυναστεύσας μὲν ἔτη δύο τῶν τριάκοντα λείποντα, βιώσας δὲ δύο πρὸς τοῖς ἑβδομήκοντα ἔτη, καθὼς Τίμαιος ὁ Συρακόσιος συγγράφει, καὶ Καλλίας καὶ αὐτὸς Συρακούσιος, εἴκοσι δύο βίβλους συγγράψας, καὶ Ἄντανδρος ὁ ἀδελφὸς Ἀγαθοκλέους καὶ αὐτὸς συγγραφεύς ».
- « Ὅτι καὶ Καλλίας ὁ Συρακούσιος δικαίως ἂν καὶ προσηκόντως κατηγορίας ἀξιωθείη. Ἀναληφθεὶς γὰρ ὑπ' Ἀγαθοκλέους καὶ δώρων μεγάλων ἀποδόμενος τὴν προφῆτιν τῆς ἀληθείας ἱστορίαν, οὐ διαλέλοιπεν ἀδίκως ἐγκωμιάζων τὸν μισθοδότην. Οὐκ ὀλίγων γὰρ αὐτῷ πεπραγμένων πρὸς ἀσεβείας θεῶν καὶ παρανομίας ἀνθρώπων, φησὶν ὁ συγγραφεὺς αὐτὸν εὐσεβείᾳ καὶ φιλανθρωπίᾳ πολὺ τοὺς ἄλλους ὑπερβεβληκέναι. Καθόλου δὲ καθάπερ Ἀγαθοκλῆς ἀφαιρούμενος τὰ τῶν πολιτῶν ἐδωρεῖτο τῷ συγγραφεῖ μηδὲν προσήκοντα παρὰ τὸ δίκαιον, οὕτως ὁ θαυμαστὸς ἱστοριογράφος ἐχαρίζετο διὰ τῆς γραφῆς ἅπαντα τἀγαθὰ τῷ δυνάστῃ. Ῥᾴδιον δ' ἦν, οἶμαι, πρὸς ἄμειψιν χάριτος τῷ γραφεῖ τῶν ἐγκωμίων μὴ λειφθῆναι τῆς ἐκ τοῦ βασιλικοῦ γένους δωροδοκίας ».
- Flavius Josèphe, Contre Apion, I, 3, 17 : « Ἀλλ' οὐδὲ περὶ τῶν Σικελικῶν τοῖς περὶ Ἀντίοχον καὶ Φίλιστον ἢ Καλλίαν Τίμαιος συμφωνεῖν ἠξίωσεν ».
- Macrobe, Saturnales, V, 25 : « Callias autem in septima historia de rebus Siculis ita scribit : Ἡ δὲ Ἐρύκη τῆς μὲν Γελῴας ὅσον ἐνενήκοντα p469στάδια διέστηκεν, ἐπιεικῶς δὲ ἐχυρός ἐστιν ὁ τόπος καὶ τὸ παλαιὸν Σικελῶν γεγενημένη [ἡ] πόλις· ὑφ᾽ ᾗ καὶ τοὺς Δέλλους καλουμένους εἶναι συμβέβηνεκν. Οὗτοι δὲ κρατῆρες δύο εἰσὶν οὓς ἀδελφοὺς τῶν Παλικῶν οἱ Σικελιῶται νομίζουσιν, τὰς δὲ ἀναφορὰς τῶν πομφολύγων παραπλησίας βραζούσαις ἔχουσιν. Hactenus Callias ».
Portail de la littérature 
Portail de la Grèce antique 
Portail de la Sicile 
Portail de l’historiographie